Plamy na skórze często pojawiają się z wiekiem i są nieodzowną częścią starzenia się organizmu. Niekiedy bywają również oznaką problemów zdrowotnych. Często są też wynikiem zmian potrądzikowych bądź innych dermatoz. W jaki sposób powstają przebarwienia na skórze i jak można im przeciwdziałać? Podpowiadamy.

Dlaczego na skórze pojawiają się plamy?

Skóra, aby chronić ciało przed zgubnym wpływem promieni słońca, wydziela melaninę – naturalny barwnik. Jej ilość w naskórku jest zależna od fototypu danej osoby i definiuje rodzaj karnacji. Im jej więcej, tym skóra ciemniejsza i odporniejsza na działanie promieniowania UV. Organizm podczas ekspozycji na słońce wydziela większe ilości melaniny, co widzimy jako opaleniznę. 

Czasem dochodzi do zaburzeń w pigmentacji skóry, czego wynikiem bywają plamy – przebarwienia i odbarwienia. Najczęściej nazywa się je plamami starczymi, soczewicowatymi, wątrobowymi i pigmentacyjnymi. Teoretycznie tych terminów można używać zamiennie, choć uważa się, że plamy soczewicowate ściślej określają przebarwienia na skutek chorób.

Starzenie się skóry i nadmierna ekspozycja na słońce a przebarwienia

Wraz z wiekiem każdy z nas nabywa doświadczenia, wiedzy i cierpliwości, lecz także zmian w wyglądzie. Wiąże się to z procesami stale odbywającymi się w ciele. Podczas starzenia się dochodzi do coraz większej kumulacji uszkodzeń na poziomie komórkowym DNA naskórka przez lata wystawianego na promienie słońca.

Nadmierne, długotrwałe i zbyt intensywne wystawianie skóry na promieniowanie UV znacząco zwiększa wytwarzanie melaniny. Nieprawidłowości w wydzielaniu barwnika, zwane melanogenezą, doprowadzają do nierównej jego dystrybucji na powierzchni naskórka. Melanina gromadzi się w wybranych punktach, objawiając się w postaci uwidaczniających się często nieregularnych plam. Przebarwienia na skórze najczęściej pojawiają się na dłoniach, twarzy czy dekolcie.

Jak przeciwdziałać przebarwieniom na skórze i jak je niwelować?

Najskuteczniejszym sposobem uchronienia się przed powstawaniem przebarwień jest świadoma i codzienna pielęgnacja przeciwsłoneczna. Fotoochrona zabezpieczy skórę przed negatywnym wpływem promieni UV – kumulacją melaniny w wybranych partiach – i zahamuje ten proces inicjujący się wraz z wiekiem. Każdego dnia nakładajmy na skórę kremy z filtrem o SPF minimum 10. Dobrze jest również stosować serum z kwasem hialuronowym.

Latem zwiększmy faktor do 30, a w szczególnie słoneczne dni nawet do 50, jeśli mamy skłonność do oparzeń słonecznych. Dodatkowo unikajmy nadmiernej ekspozycji na słońce, a zwłaszcza w okresie wakacyjnym – w godzinach od 11 do 16. Do codziennej pielęgnacji możemy wykorzystać również lekkie kremy BB, które nadadzą zdrowy kolor skórze i ochronią ją przed słońcem.

Przebarwienia a hormony i fototoksyczność

Duży wpływ na wytwarzanie melaniny mają hormony. Nic jednak dziwnego, bowiem regulują proces jej powstawania. Dlatego na zwiększone ryzyko pojawiania się przebarwień na skórze – zwanych w tym przypadku ostudą – są narażone osoby przyjmujące antykoncepcję hormonalną, borykające się z chorobami nadnerczy czy tarczycy oraz kobiety w ciąży.

Planując opalanie lub długą ekspozycję ciała na słońce, należy mieć też na uwadze, co jemy, pijemy, przyjmujemy doustnie oraz aplikujemy na skórę. Niektóre ekstrakty z roślin działają fototoksycznie i fotoalergicznie, wywołując naskórne reakcje alergiczne, oparzenia i przebarwienia. Dobrze jest zatem uważać na ekstrakty z dziurawca czy skrzypu oraz kwasy AHA i BHA.